BỚT BẨM SINH – NGUYÊN NHÂN, CÁC LOẠI BỚT PHỔ BIẾN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ
I. Bớt bẩm sinh là gì?
Bớt bẩm sinh là những vùng da có màu sắc khác biệt so với vùng da xung quanh, xuất hiện ngay sau sinh hoặc trong vài tuần đầu đời. Các bớt này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể và khuôn mặt, thường là lành tính và không ảnh hưởng đến sức khỏe.
Chúng đa dạng về màu sắc, kích thước, hình dạng và tính chất. Một số loại có thể tự mờ dần theo thời gian, trong khi số khác tồn tại lâu dài hoặc lan rộng. Mặc dù phần lớn không gây nguy hiểm, một số bớt có thể liên quan đến các bệnh lý khác. Đối với lý do thẩm mỹ, nhiều loại bớt có thể được loại bỏ bằng phương pháp điều trị phù hợp.
II. Nguyên nhân gây ra bớt bẩm sinh
Bớt sắc tố bẩm sinh có thể được gọi bằng nhiều tên khác nhau như: chàm bẩm sinh, u sắc tố, bớt đen có lông,… Hiện nay, nguyên nhân cụ thể gây ra các bớt này vẫn chưa được xác định rõ. Một số trường hợp được cho là do đột biến gen xảy ra trong giai đoạn bào thai, và không liên quan đến yếu tố di truyền.
Một vài quan điểm cho rằng tình trạng bớt ở trẻ có thể do chế độ dinh dưỡng hoặc sức khỏe người mẹ trong thai kỳ, nhưng điều này không được các chuyên gia y tế chứng minh. Vì thế, không nên quy trách nhiệm cho người mẹ khi trẻ sinh ra có bớt.
Lưu ý rằng, bớt được coi là bẩm sinh khi xuất hiện ngay từ lúc sinh hoặc vài tuần đầu đời. Nếu xuất hiện sau này, bớt đó không còn được phân loại là bẩm sinh và cần được đánh giá riêng biệt.
III. Các loại bớt bẩm sinh phổ biến
1. Bớt dát cà phê sữa (Café-au-lait)
Đây là các vết màu nâu nhạt giống màu cà phê sữa, ranh giới rõ, có thể xuất hiện ngay khi sinh hoặc sau đó vài tháng. Điều trị bằng laser là phương pháp phổ biến, không đau, không để lại sẹo nhưng cần nhiều buổi thực hiện và có thể tái phát.
2. Bớt Spilus
Bắt đầu dưới dạng vùng da màu nâu nhạt, sau đó xuất hiện các đốm tăng sắc tố nhỏ hơn bên trong. Cơ chế hình thành bớt spilus chưa được hiểu rõ hoàn toàn
3. Bớt Ota
Là các vùng da màu xanh đen hoặc nâu xám phân bố theo dây thần kinh ở mặt như quanh mắt, má, trán,… Thường gặp ở nữ và xuất hiện từ nhỏ. Phương pháp laser sắc tố mang lại hiệu quả điều trị cao, ít đau và không để sẹo.
4. Bớt Ito
Tổn thương có màu xanh xám, xuất hiện ở vùng vai và cánh tay, có tính chất tương tự như bớt Ota. Điều trị bằng laser sắc tố cho kết quả tích cực.
5. Bớt xanh (Blue nevus)
Là dạng tổn thương sắc tố lành tính, có màu xanh đen, thường ăn sâu trong da. Phương pháp laser có thể cải thiện thẩm mỹ hiệu quả đối với loại bớt này
6. Bớt Becker
Có thể là bẩm sinh hoặc xuất hiện sau tuổi dậy thì, đặc trưng bởi các mảng nâu nhạt có lông đậm. Vị trí thường thấy là ở vai, cánh tay, ngực. Nam giới là đối tượng dễ gặp hơn. Laser triệt lông kết hợp với laser sắc tố có thể cải thiện tình trạng này mà không gây tổn thương da.
IV. Các phương pháp điều trị bớt bẩm sinh
- Điều trị bằng laser
Liệu pháp laser là phương pháp hiệu quả với hầu hết các loại bớt sắc tố và bớt mạch máu. Nguyên lý hoạt động là sử dụng năng lượng ánh sáng cao để phá hủy các sắc tố bất thường hoặc các mạch máu. Trị liệu từ sớm mang lại kết quả tốt hơn. Sau điều trị, da có thể bị đỏ hoặc sưng nhẹ, tuy nhiên đây là phản ứng tạm thời. - Điều trị bằng thuốc
Một số loại bớt mạch máu có thể được cải thiện bằng thuốc uống hoặc thuốc bôi như beta-blocker giúp co nhỏ mạch máu, hoặc corticosteroid làm teo mô tổn thương. Việc sử dụng thuốc phải được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ. - Điều trị bằng phẫu thuật
Một số bớt bẩm sinh có thể được loại bỏ thông qua phẫu thuật. Tùy theo kích thước và vị trí của bớt mà có thể cần thực hiện nhiều lần. Tuy nhiên, cần lưu ý nguy cơ để lại sẹo sau mổ.
